TRAFİK DERSİ...

Karayolları Trafik Kanunu

Karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri göstermek amacıyla 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu çıkarılmıştır. Kurullar, Kuruluşlar, Komisyonlar, Görev Ve Yetkileri

a) Karayolları Güvenliği Yüksek Kurulu:
Kurul, Başbakan’ın başkanlığında yılda iki defa toplanır. Trafik Hizmetleri Başkanlığınca hazırlanarak, Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca uygun görülen önerileri değerlendirerek karara bağlar ve kararlarının yaşama geçirilmesi için gerekli koordinasyon önlemlerini belirler.

b) Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu:
Kurul, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanının başkanlığında ayda bir toplanır. Trafik hizmetlerinin çağdaş ve güvenli bir şekilde yürütülmesi amacıyla önerilen veya katılacak temsilcilerce önerilecek önlemlerin uygulanabilirliğini tartışarak karara bağlar.

c) Emniyet Genel Müdürlüğü:
Trafik Kanununa göre; araçları, araçlarda bulundurulması gerekli belge ve gereçleri, sürücüleri ve bunlara ait belgeleri, sürücülerin ve karayolunu kullanan diğer kişilerin, kurallara uyup uymadığını, trafik düzenlemelerinin ve çeşitli tesislerin yasa hükümlerine uygun olup olmadığını denetlemek, Duran ve akan trafiği düzenlemek ve yönetmek, El koyduğu trafik kazalarında trafik kazası tespit tutanağı düzenlemek, Trafik kazası sonucunda hastalanan veya yaralananların bakımlarını sağlayacak tedbirlerin, süratle alınmasına yardımcı olmak ve yakınlarına haber vermek, Araçların tescil işlemlerini yaparak belge ve plakalarını vermek, Sürücülerin belgelerini vermek, Ülke çapında taşıtların ve sürücülerin sicillerini tutmak, teknik ve hukuki değişikliklerini işlemek, istatistiki bilgileri toplamak ve değerlendirmek, Trafik kazalarının oluş nedenleri ile ilgili tüm unsurları kapsayan istatistik verileri ve bilgilerini toplamak, değerlendirmek, sonuçlarına göre gereken önlemlerin alınmasını sağlamak ve ilgili kuruluşlara teklifte bulunmak, Hasar tazminatı ödemelerini hızlandırmak amacıyla sigorta şirketlerince istenecek gerekli bilgi ve belgeleri vermek,

d) Karayolları Genel Müdürlüğü:
Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında can ve mal güvenliği yönünden gerekli düzen leme ve işaretlemeleri yaparak önlemleri al mak ve aldırmak, Tüm karayollarındaki işaretleme standartlarını tespit etmek, yayınlamak ve kontrol etmek, projeleri incelemek ve onaylamak, Trafik araç ve tekniğine ait görüş bildirmek, karayolu güvenliğini ilgilendiren konulardaki projeleri incelemek ve onaylamak, Yapım ve bakımdan sorumlu olduğu karayollarında, İçişleri Bakanlığı’nın uygun görüşü alınmak suretiyle, yönetmelikte belirlenen hız sınırlarının üstünde veya altında hız sınırları belirlemek ve işaretlemek, Trafik kazalarının oluş nedenlerine göre verileri hazırlamak ve karayollarında gerekli önleyici teknik tedbirleri almak,

e) Milli Eğitim Bakanlığı:
Motorlu araç sürücülerinin yetiştirilmesi için sürücü kursları açmak,özel sürücü kursu açılmasına izin vermek, bunları her safhada denetlemek, Kurslarda eğitilenlerin sınavlarını yapmak, başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak, Okııi öncesi, okul içi ve okul dışı trafik eğitimini düzenleyen trafik genel eğitim planı hazırlamak ve ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak uygulamak.

f) Sağlık Bakanlığı:
Trafik kazaları ile ilgili ilk ve acil yardım hizmetlerini planlamak ve uygulamak, Kazalarda yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden istifadelerini temin etmek üzere, karayolları üzerinde ilk yardım istasyon-ları kurmak, bu istasyonlara gerekli personeli, araç ve gereci sağlamak, Her ilde trafik kazaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil yardım ambulansı bulundurmak.

g) Ulaştırma Bakanlığı:
Trafik Kanunu açısından karayolu taşımasına ilişkin gerekli koordinasyonu sağlamak, Tescile bağlı araçların muayenelerini yapmak veya yaptırmak, muayene istasyonlarını denetlemek, araçların ağırlık ve boyut kontrollerini yapmak veya yaptırmak ve denetlemek.

h) Tarım Orman Köyişleri Bakanlığı:
Trafik düzeni ve güvenliği açısından ana orman yolları ile gerekli görülen orman yollarında işaretlemeler yaparak tedbirler almak ve aldırmak, Köy yollarında trafik düzeni ve güvenliği açısından gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak, tedbir almak ve aldırmak.

i) Belediyeler:
Yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak, Gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmak, Karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve denetlemek, Karayolunda trafik için tehlike teşkil eden engelleri gece veya gündüze göre kolayca görülebilecek şekilde işaretlemek veya ortadan kaldırmak, Çocuklar için trafik eğitim tesisleri yapmak veya yapılmasını sağlamak.

j) İl ve İlçe Trafik Komisyonları:
İl sınırları içinde yerel ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak, Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün ülkeyi ilgilendiren Trafik Güvenliği Yüksek Kurulu’nun müdahalesini gerektiren hususları İçişleri Bakanlığı’na iletmek, Belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, Otopark olmaya uygun boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine izin vermek, İl Trafik Komisyonunun başkanı Vali, İlçe Trafik Komisyonunun başkanı ise Kaymakam’dır. İl ve İlçe Trafik Komisyonlarının kararları valinin onayı ile yürürlüğe girer.

Karayolu yapısı üzerine, trafiği güçleştirecek, tehlikeye sokacak veya engel yaratacak, trafik işaretlerinin görülmelerini engelleyecek veya güçleştirecek şekilde bir şey koymak, atmak, dökmek, bırakmak ve benzeri hareketlerde bulunmak, Karayolu yapısını, trafik işaretlerini karayoluna ait diğer yapı ve güvenlik tesislerini, üzerlerine yazı yazarak, çizerek veya başka şekillerde bozmak, yerlerini değiştirmek veya ortadan kaldırmak, Yasaktır. Meydana gelen tehlike ve engeller, ilgili kuruluşlar ve zabıtaca ortadan kaldırılır, bozukluk ve eksiklikler yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşlarca derhal giderilir, zarar karşılıkları ve masrafları sorumlulara ödetilir. Uymayanlara para cezası verilir.

TRAFİK İŞARETLERİ
1- Trafik görevlisinin işaretleri
2- Işıklı trafik işaretleri
3- Trafik işaret levhaları
4- Yol çizgileri
5- Diğer işaretleme elemanları

Trafik işaretlerinin bu sıralaması aynı zamanda bunlara uymadaki öncelik sıralamasıdır. Sesli veya yazılı ışıklar; araç trafiğine göre yayaların hareketlerini düzenleyen ışıklar olup yayalara hitap eder. Trafik işaretlerinin standart, anlam, nitelik ve nicelikleri ile diğer esasları İçişleri Bakanlı-ğı’nın görüşü alınarak Bayındırlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle gösterilir.

1- Trafik Görevlisinin İşaretleri
a) Trafik görevlisinin her iki kolunu veya sağ veya sol kollarından birini yere paralel olarak yana açtığı durumda; kollar doğrultusundaki araçlara geç, ön ve arka doğrultusundaki araçlara dur demektir.
b) Trafik görevlisinin sağ veya sol kolundan birini havaya kaldırması durumunda, bütün yön-lerdeki araçlara dur demektir.
c) Görevli kişinin kırmızı ışığı sallaması, ışığı yönelttiği doğrultudaki karayolunu kullananlar için dur demektir.
d) Görevli kişinin kısa sesli tek veya fasılalı düdük işareti uyarma, uzun sesli tek veya fasılalı düdük işareti dur demektir.
e) Trafiği hızlandırma işareti: Trafik polisi, hızlandırmak istediği yöne sol ya da sağ yanı dönük olarak, o yönde bulunan kolunu yere paralel olacak şekilde ve dirsekten kırmak suretiyle eline kadar olan kısmı yukarıya kaldırıp, tekrar yere paralel hale getirir.
f) Trafiği yavaşlatma işareti: Trafik polisi, yavaşlatmak istediği yöne cephesi dönük durur ve sağ ya da sol kolunu (trafiğin akış yönüne göre) omuzdan, yere paralel oluncaya kadar kaldırıp, 45 derece ile 90 derece arasında seri olarak yavaş yavaş sallar.

Görevli kişiler; mecburiyet olmadıkça ışıklı işaretlerle yönetilmekte olan kavşaklarda yönetime müdahale etmemeye; yeşil ışıkta, ilerlemekte olan veya kavşaklara girmek üzere olan araçları ani işaretlerle durdurmamaya; kural, kısıtlama ve yasaklamalara aykırı uygulamalara imkan tanımamaya, özen göstermek zorundadırlar.

2- Işıklı Trafik İşaretleri
a) Kırmızı Işık: Aksini gösteren bir işaret yoksa hiçbir yöne hareket edilmez, durulur.
b) Kırmızı-Sarı Işık: Yol trafiğe açılmak üzeredir, harekete hazırlanılır.
c) Yeşil Işık: Yol trafiğe açıktır, aksine bir işaret yoksa durmadan geçilir.
d) Sarı Işık: Yol trafiğe kapanmak üzeredir, emniyetle duramayacak kadar yaklaşmış olan araçlar geçebilir, diğer araçlar durmak zorundadır.
e) Fasılalı Yanıp Sönen Sarı Işık: Uyarı anlamındadır. Bu yerin yavaş ve dikkatli geçilmesini bildirir.
f) Fasılalı Yanıp Sönen Kırmızı Işık: Mutlak bir duruş yapılmasını ve gidilecek yolun açık ve müsait olduğu görüldükten sonra yeniden hareket edilmesini bildirir.
g) Işıklı Oklar: Dönüşleri düzenler. Ok yönünde dönüş yapacak olan sürücülerin ışıklı okun yeşil yanmasını beklemelerini bildirir.

Araçların Işıkları
Araçlar geceleri veya sis, kar, şiddetli yağmur ve yeterli derecede aydınlatılmamış tünel gibi görüşün yetersiz olduğu yer, zaman ve hallerde ışıklarını yakmak zorundadırlar. Uzağı Gösteren Işıklar:

1- Yerleşim birimleri dışındaki karayollarında geceleri seyrederken,
2- Yeterince aydınlatılmamış tünellere girerken,
3- Benzeri yer ve hallerde, Sürücüler, geceleri, yakın ilerisi görülmeyen kavşak, dönemeç ve tepe üstlerine yaklaşırken, yakın ve uzağı gösteren ışıkları ardarda ve sıra ile yakarak gelişlerini haber vermek zorundadırlar.

Yakını Gösteren Işıklar:
1- Karşılaşmalarda,
2- Aydınlatmanın yeterli olduğu yerlerde,
3- Öndeki aracı takip ederken,
4- Gece bir aracı geçerken yan yana gelinceye kadar,
5- Gündüz görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda, kullanılır. Kuyruk ışıklarının uzağı veya yakını gösteren ışıklar veya sis ışıkları ile birlikte kullanılması zorunludur. Kısa farlar 25 m., uzun farlar 100 m. aydınlatacak şekilde ayarlı olacaktır.

Işıkların Kullanılmasında Yasaklar:
1- Sis ışıklarının; sisli, karlı ve sağanak yağmurlu havalar dışında ve diğer farlarla birlikte yakılması,
2- Dönüş ışıklarının “geç” anlamında kullanılması,
3- Karşılaşmalarda ışıkların söndürülmesi,
4- Öndeki aracı geçişlerde uyarı için çok kısa süre dışında uzağı gösteren ışıkların yakılması,
5- Yönetmelikte belirlenen esaslara aykırı nitelikte ışık takılması ve kullanılması,
6- Sadece park lambaları veya sis ışıkları ile seyredilmesi,
Yasaktır.

Reflektör: Araçların arkasında en az 20 cm2 büyüklüğünde, römork ve yarı römorklarda bir kenarı 15 cm eşkenar üçgen şeklinde ve içi dolu olacaktır.

Arızalı Araçlar
İşaretlenmesi bozulan araçların durumuna göre:
1- Araçların park ışıkları yakılmadığı, yakılamadığı veya yakılması halinde bile, diğer araç sürücüleri tarafından 150 m. mesafeden açıkça görülmediği takdirde, bozulan aracın ön ve arkasına uygun yerlere, diğer araç sürücülerinin 150 m. mesafeden açıkça görebilecekleri şekilde birer kırmızı reflektör veya kırmızı ışıklı cihaz konulması,
2- Dönemeç veya töpe üstü gibi yerlerde, kırmızı renkteki yansıtıcının veya kırmızı ışıklı cihazın, araçtan en az 30 m. uzaklığa, diğer araç sürücülerinin en az 150 m. mesafeden görebilecekleri yer ve şekilde yerleştirilmesi, 3- Otobüs, kamyon ve çekicilerin arızalanması halinde, normal hava şartlarında en az 150 m.den net olarak görülebilecek şekilde 150×25 cm. ebadında engel işaretinin konulması, mecburidir. Bozulan araç tehlikeli madde taşıyor ise, her durumda kırmızı ışıklı cihaz kullanılacak ve devamlı şekilde başında beklemek suretiyle gözetim altında tutulacaktır. Gerekli tedbirler alınıncaya kadar araçta acil uyarı (dörtlü ikaz) lambaları varsa bunlar yakılır.

Çekilmesi Çekilen aracın:
1 – Ağırlığı, çeken aracın taşıma sınırından fazla olmayacaktır.
2- Sürücüsünün yönetiminde olacaktır.
3- Işık donanımı bozuk ise, arkasına gündüz 20×20 cm ebadında kırmızı bez, gece kırmızı ışık veya reflektör konur.

Çeken ve Çekilen Araçlarla İlgili Şartlar:
1- Her iki araç boş olacak, yolcu taşınmayacak,
2- İki aracın bağlantısı çelik çubuk, çelik halat veya zincirle yapılacak,
3- İki araç arasındaki mesafe 5 m.yi geçmeyecek. Bu açıklık 2,5 m.yi geçtiği takdirde, bağlantının orta kısmına gündüz kırmızı yansıtıcı veya bez, gece kırmızı ışık veya yansıtıcı konacaktır.
4- Çekilen aracın freni bozuk ise, çeken araç ile arasındaki açıklık 1 m.den fazla olmayacak, bağlantı, iki aracın birbirlerine yaklaşmalarını önleyecek şekilde (çeki demiri) yapılmış olacak.
5- Çeken araç, freni bozuk aracı çekerken 15 km/s. hızdan, diğer hallerde 20 km/s. hızdan fazla hızla sürülmeyecektir.
6- Kendi kendine hareket gücü olmayan römork ve benzeri arızalı araçlar ile başka bir araçla çe¬kilemeyecek durumda olan arızalı araçlar, yalnız kurtarıcı araçlarla çekilecektir.

a- Kesik Kesik Yol Çizgisi: Kurallara uymak şartıyla öndeki araç geçilebilir, şerit değiştirilebilir.
b- Devamlı Yol Çizgisi: Bu çizgi boyunca hiçbir sebeple öndeki araç geçilemez, şerit değiştirilemez.
c- Kesik ve Devamlı Yol Çizgisi: Sadece bir yönde geçme yasağı getirmiştir. Bu çizgi boyunca araca yakın olan çizginin anlamına göre hareket edilir.
d- Yan Yana İki Devamlı Yol Çizgisi: Bu çizgi taşıtyolunu bölünmüş yol durumuna getirmiştir, ayırıcı (refüj) anlamındadır. Hiçbir sebeple çizgilerin soluna geçilmez.
e- Park Yeri Çizgileri: Araçların duracakları yerleri belirlemek amacıyla park yerlerine çizilen çizgilerdir.
f- Yaya Geçidi Çizgileri: Yayaların karşıdan karşıya güvenle geçmelerini sağlamak amacıyla taşıt yolu üzerine çizilen çizgilerdir.
g- Yön Okları: Özellikle kavşak yaklaşımlarında gidilecek veya dönülecek yöne göre zamanında uygun şeride girilmesini gösteren çizgilerdir.
h- Azami Hız Sınırı: Taşıtyolu üzerine yazılan sayılar bu yol kesimindeki azami hızı gösterir.
ı- San Renkli Çizgiler: Sarı çizgilerin beyaz çizgilere üstünlüğü vardır. Sarı yol çizgilerinin kurallarına uyulur.
j- Park Yasağı Çizgileri: Park etmenin yasaklandığı kesimlerde bordur taşlarına veya kaplama üzerine çizilen çizgilerdir.

1- Uyuşturucu ve keyif verici maddeleri almış olarak karayolunda araç sürmek yasaktır. Bu hükme uymayanlar derhal araç kullanmaktan men olunur ve mahkemeye sevk edilir. Mahkemece hafif para, 6 ay hafif hapis ve sürücü belgesinin iptali ile cezalandırılır.

2- Hususi otomobil sürücüleri kanlarındaki alkol miktarı en çok 0,50 promil olacak kadar alkol alarak araç kullanabilirler. Diğer araç sürücülerinin alkollü araç kullanmaları yasaktır. Bu kurala uymayanlar, geriye doğru 5 yıl içinde birinci defa 6 ay, ikinci defada da 2 yıl süre ile sürücü belgeleri elinden alınır. Para ve 15 ceza puanı ile cezalandırılır. Ayrıca bu sürücüler eğitime tabi tutulurlar. Üçüncü defa tekrarı halinde bu sürücüler, 6 ay hapsolunurlar; psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonrası 5 yıl geçtikten sonra uygun olanlara sürücü belgesi iade edilir. Uygun olmayanlara ise sürücü belgesi verilmez. Alkollü olarak ölümlü ya da yaralamalı trafik kazasına neden olunması halinde ağır kusurun varlığı kabul edilir.

3- Sürücü belgesi olmayanların veya sürmeye yetkili oldukları araçlar dışındaki araçları karayolunda sürmeleri yasaktır. Geçerli sürücü belgesi olmadan trafiğe çıkanlara para cezası ile birlikte ilk tespitte 1 -2 ay, tekrarı halinde 2-3 ay hapis cezası verilir. 18 yaşından küçükler için bu ceza, aynı sürelerle çocuk ıslah evlerinde ıslah edilmek suretiyle yerine getirilir.

4- Ticari amaçla yolcu ve yük taşıyan motorlu araç sürücülerinin veya bir yarar karşılığında sürücülük yapanların 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır. Bu sürücüler en fazla 6 günlük araç kullanma süresinden sonra 1 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süresi sonunda eğer dinlenmeye çekilmiyor ise en az 45 dakika mola almaları mecburidir. Bu molalar sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süreleri içerisinde en az 15 dakikalık molalar şeklinde de kullanılabilir. Bu sürücüler her 24 saat içerisinde 11 saat kesintisiz dinlenecektir. Otobüs, kamyon ve çekici araçlarında çalışma, sürme, dinlenme sürelerinin tespiti takograf cihazı ile yapılır. Sürücü ve yolcular toplu taşıma araçlarında sigara içemez.

Aksine bir işaret bulunmadıkça bütün sürücüler araçlarını;
1- Gidiş yönüne göre yolun en sağından sürmek,
2- Çok şeritli yollarda, yol ve trafik durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten sürmek,
3- Şerit değiştirmeden önce, gireceği şeritteki araçların emniyetle geçmesini beklemek,
4- Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek,
5- Gidişe ayrılan şeritlerden en soldakini sürekli olarak işgal etmemek,
6- İki yönlü dört veya daha çok şeritli yollarda, aksine bir işaret bulunmadıkça motosiklet, otomobil, minibüs, kamyonet ve otobüs dışındaki araçları sürenler, geçme ve dönme dışında, en sağ şeritten sürmek zorundadırlar.

Sürücülerin;
7- Geçme, dönme, duraklama ve park etme gibi haller dışında şerit değiştirmeleri,
8- İki şeridi birden kullanmaları,
9- Kavşaklara yaklaşırken yerleşim yerleri dışında 150 m, yerleşim yerleri içinde 30 m mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
10- İşaret vermeden şerit değiştirmeleri,
11- Bölünmüş yollarda, karşı yönden gelen trafik için ayrılmış yol bölümüne girmeleri,
12- Dört veya daha fazla şeritli ve iki yönlü yollarda, karşı yönden gelen trafik için ayrılan yel kısmına girmeleri,
13- İki yönlü ve üç şeritli yollarda en sol şeride girmeleri,

Yasaktır.

Sürücüler, hızlarını;
1) Kullandıkları aracın cinsine,
2) Yük durumuna,
3) Yol durumuna,
4) Hava ve görüş durumuna,
5) Trafik durumuna göre ayarlamak zorundadırlar.

Şehirlerarası karayollarında 90 km/s, bölünmüş karayollarında 110 km/s, otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek üzere, araçların azami hız sınırları aşağıya çıkarılmıştır. İçişleri Bakanlığı hız sınırını otomobiller için 20 km/s arttırabilir.

TÜRKİYE’DE ARAÇLARIN UYMASI GEREKEN YASAL HIZ SINIRLARI